W dniu 1 września, podczas obchodów „Święta Chleba” w Kowalach Oleckich, Zofia Domin oraz Józef Sinderewicz z rąk wicemarszałka województwa Jarosława Słomy otrzymali Odznaki Honorowe za Zasługi dla Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Powyższe odznaczenie artyści przyjęli jako podsumowanie ich wieloletniej pracy twórczej na rzecz popularyzowania niematerialnego dziedzictwa kulturowego, a w szczególności pielęgnowania tradycji wokalno-obrzędowych.

Kultura ludowa jako życiowa pasja

Praca twórcza Zofii Domin na rzecz popularyzowania tradycji wokalno-obrzędowych charakterystycznych dla terenu północno-wschodniej Suwalszczyzny trwa blisko 40 lat. Z jej inicjatywy powstały zespoły folklorystyczne Prząśniczki oraz Jarka. Zespół Prząśniczki w przyszłym roku będzie obchodził jubileusz czterdziestolecia pracy twórczej, zaś młodzieżowy zespół Jarka funkcjonuje już od dwunastu lat.

W skład repertuaru zespołów wchodzą utwory szczególnie bliskie sercu założycielki. Są to piosenki, przyśpiewki ludowe, pieśni patriotyczne, religijne i okolicznościowe wyniesione z jej rodzinnego domu, śpiewane przez jej rodziców oraz dziadków. Życiową pasją oraz misją artystki stało się wyszukiwanie oraz gromadzenie pieśni i melodii, które bezpowrotnie odchodziły wraz z tymi, którzy je śpiewali. Grupy odtwarzają także dawne obrzędy z życia wiejskiego, zrekonstruowane na podstawie opowieści najstarszych mieszkańców gminy. Takie widowiska, jak pieczenie chleba, oględy, wiejskie wesele, tarcie lnu i obróbka włókna lnianego, czy też chodzenie z gwiazdą i chodzenie z Allelują w znakomity sposób ukazują nie tylko kulturę przodków, ale także ich codzienne obowiązki.

Pod kierownictwem Zofii Domin zespół ludowy Prząśniczki występował na ogólnopolskich i międzynarodowych festiwalach i przeglądach kultury ludowej, spośród których należy wymienić: Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym (I, II, III miejsce oraz wyróżnienie), Wojewódzki Przegląd Kapel i Ludowych Zespołów Śpiewaczych w Kętrzynie (I miejsce), Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Jezioranach (I miejsce), Międzynarodowy Festiwal Folkloru Euroregionu Bałtyk w Elblągu (II miejsce), Makroregionalny Przegląd Widowisk Kolędniczych „Herody” w Węgorzewie (I miejsce). Zespół trzykrotnie został uhonorowany prestiżową nagrodą „Złotego Jelonka”, przyznawaną za szczególną troskę w pielęgnowaniu rodzimej tradycji podczas Międzynarodowego Jarmarku Folkloru w Węgorzewie. Szczególnym wyróżnieniem, którym mogą poszczycić się członkinie zespołu, jest nagroda marszałka województwa przyznana za zasługi na rzecz popularyzowania kultury Warmii i Mazur.

Zofia Domin pieczołowicie dba, by kultura ludowa nie stała się skostniałym reliktem przeszłości, lecz była żywa i kultywowana. W tym celu założyła młodzieżowy zespół ludowy Jarka, który od początku swojego funkcjonowania cieszył się przychylną opinią folklorystów. Pod jej opieką zespół Jarka występował i odnosił sukcesy podczas Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym (zespół dwukrotnie zdobył II nagrodę w kategorii duży – mały), Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Euroregionu Bałtyk w Elblągu (III miejsce), Międzynarodowego Przeglądu Widowisk Kolędniczych „Herody” w Węgorzewie. Uhonorowaniem pracy twórczej grupy był „Złoty Jelonek”, przyznany podczas Jarmarku Folkloru w Węgorzewie za całokształt twórczości oraz za szczególną troskę w pielęgnowaniu rodzimej tradycji. Powyższą nagrodę zespół otrzymał dwukrotnie.

Niezwykły talent śpiewaka z Monet

Józef Sinderewicz wychował się w rodzinie, w której bardzo wiele uwagi poświęcano kultywowaniu tradycji oraz kultury przodków. Wszyscy jej członkowie znali pieśni ludowe, religijne, patriotyczne i okolicznościowe, które śpiewali zarówno podczas wykonywania codziennych obowiązków, jak i w trakcie świąt związanych z obchodami roku liturgicznego. Wiele z nich artysta pamięta do dziś i wykonuje podczas rozmaitych uroczystości, kultywując tym samym dorobek kulturowy przodków. Kariera śpiewacza Józefa Sinderewicza rozpoczęła się dość późno, a mianowicie w 1995 roku, kiedy to artysta dołączył do Zespołu Seniora, funkcjonującego przy Domu Pomocy Społecznej w Kowalach Oleckich. Pan Józef został dostrzeżony przez Eugeniusza Zarachowicza, animatora kultury z Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Suwałkach.

Józef Sinderewicz jako solista zadebiutował w 1996 r. na Jarmarku Folkloru w Węgorzewie. Artysta jest wielokrotnym laureatem Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, najważniejszym festiwalu kultury ludowej w Polsce (I miejsce, dwukrotnie II miejsce oraz wyróżnienie). Artysta wystąpił również na Ogólnopolskim Przeglądzie Artystycznego Ruchu Seniorów „ARS 98” w Bydgoszczy, Wojewódzkim Przeglądzie Kapel Ludowych i Ludowych Zespołów Śpiewaczych w Kętrzynie, Przeglądzie Zespołów i Solistów w Węgorzewie. Uwieńczeniem pracy twórczej artysty jest „Złoty Jelonek”, przyznany podczas Międzynarodowego Jarmarku Folkloru w Węgorzewie za szczególną troskę w pielęgnowaniu rodzimej tradycji.

Zdaniem folklorystów, śpiewak potrafi najlepiej odtworzyć tradycje wokalne północno-zachodniej Suwalszczyzny. Józef Sinderewicz śpiewa zgodnie z dawną techniką wykonawczą. Posiada on umiejętność śpiewania wielogłosowego, typowego dla pogranicza kulturowego Polski i Litwy. Pieśni, które wykonuje artysta, pochodzą ze starej, zabytkowej kantyczki wydanej w Wilnie w 1817 roku. Mocny, przenikliwy głos śpiewaka połączony z unikalnym repertuarem wywołuje niezapomniane wrażenie.

Plany na przyszłość

Pytani o to, jakie plany mają w związku z realizacją życiowej pasji, artyści ludowi odpowiadają, iż jeśli zdrowie pozwoli, dalej będą występowali oraz pielęgnowali kulturę ludową w swoim środowisku lokalnym. Pragnieniem Zofii Domin jest znalezienie godnej następczyni, która w przyszłości przejęłaby obowiązki kierownika zespołów folklorystycznych. W przyszłym roku zespół Prząśniczki po raz kolejny wystąpi na festiwalu kazimierskim, w związku z czym na artystce spoczywa odpowiedzialność za przygotowanie zespołu do występu podczas festiwalu. Józef Sinderewicz nieśmiało spogląda w przyszłość, gdyż do artystycznego spełnienia brakuje mu jedynie baszty, głównej nagrody przyznawanej podczas Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym. Twórca ma świadomość, iż jest to bardzo duże wyzwanie, dlatego też z pokorą przyjmie to, co przyniesie los.